Terapia ręki

WSKAZANIA, CELE I PRZEBIEG

Co to jest terapia ręki

Terapia ręki polega na usprawnianiu precyzyjnych ruchów dłoni i palców mających na celu zaangażowanie całej kończyny górnej do wykonywania różnorodnych zadań.

Główną rolą jest poprawa funkcjonowania ręki i wykonywania płynnych ruchów, czyli: zdolności trzymania przedmiotu, zdolności przenoszenia ciężarów i zdolności manipulacyjnych, czyli wykonywania bardziej skomplikowanych czynności, w tym przygotowanie do umiejętności rysowania i pisania. Terapia ręki ma za zadanie zaangażować całą kończynę górną w naukę i doskonalenie różnych czynności i ruchów precyzyjnych.

Terapia ręki wskazana jest dla dzieci, które:

mają problem z nauką samoobsługi, jak ubieranie się, zapinanie guzików, paska, wiązaniem butów,
mają wyraźnie obniżone lub zbyt wysokie napięcie mięśniowe w kończynie górnej i obręczy barkowej,
mają problem z koordynacją rąk podczas czynności manipulacyjnych oraz zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej,
mają trudności w trzymaniu kredek czy ołówka, przedmioty wypadają im z dłoni,
wykonują czynności manipulacyjne zbyt wolno lub szybko ale niedokładnie i niedbale,
nieprawidłowo trzymają ołówek, ściskają go za lekko lub zbyt mocno,
przejawiają zaburzenia sprawności manualnej i grafomotorycznej, dziecko wtedy nie lubi lub nie umie wycinać, rysować, malować, ma niestaranne pismo – nie mieści się np. w linijkach,
w starszych klasach piszą niekształtnie aż do zatracenia czytelności lub w bardzo wolnym tempie.

Przyczyny niskiej sprawności rąk:

słabe mięśnie posturalne
zaburzone, nieadekwatne napięcie mięśniowe
problemy z układem równoważnym
zaburzenia układu dotykowego, czucia powierzchniowego
słaba koordynacja wzrokowo-ruchowa
problemy z percepcją wzrokową
przetrwałe odruchy niemowlęce
słaba koncentracja

Celem terapii ręki jest:

poprawa i usprawnienie precyzyjnych ruchów rąk,
poprawa zakresu ruchomości w stawach oraz siły mięśniowej.
poprawa sprawności manualnej,
ćwiczenie sprawności grafomotorycznej,
wzmocnienie koncentracji,
poprawa umiejętności chwytu,
rozwijanie umiejętności planowania ruchu,
poprawa koordynacji wzrokowo-ruchowej,
nauka przekraczania linii środka ciała,
pobudzenie czucia powierzchownego i głębokiego.

Przebieg terapii ręki

Jej przebieg jest uzależniony od wieku i umiejętności, a także od możliwości dziecka. Zawsze powinien rozpocząć się od diagnozy, znalezienia przyczyny i opracowania celów oraz metod współpracy.

Schemat zajęć terapii ręki:

powitanie,
ćwiczenia angażujące głównie obręcz barkową oraz stawy ramienne i staw łokciowy,
ćwiczenia i zabawy manualne,
ćwiczenia ruchów precyzyjnych – zabawy usprawniające nadgarstek oraz ruchomość wszystkich stawów palców,
ćwiczenia grafomotoryczne w przypadku starszych uczniów lub dalszych etapów terapii,
relaksacja,
pożegnanie.

Terapia ręki i pomoce używane do niej muszą być dla dziecka interesujące, wplecione w zabawę i dające motywację i satysfakcję. Wówczas efekty są szybsze, a dziecko chętnie bierze udział w zajęciach i zadaniach domowych. Terapia ręki to proces długotrwały i dziecko oraz rodzice muszą być w nią mocno zaangażowani.

Na stronie poradni można zapoznać się z propozycjami zabaw manualnych wykorzystywanych w terapii ręki w warunkach domowych:

link – Instruktarze/porady/ćwiczenia

OPRACOWANIE:

Izabela Filipiak-Kudasik – pedagog PPP Nr 1 w Rzeszowie, terapeuta ręki

Zabawy rozwijające sprawność manualną u dzieci pobierz (doc, 1MB)